Moerdijk

In september 2006 is het schip Martens 7 bij ATM in Moerdijk door de Officier van Justitie aan de ketting gelegd. Aan boord bevonden zich verschillende giftige stoffen in een niet nauwkeurig vast te stellen verhouding. Hierover zijn een aantal vragen gesteld welke vandaag zijn beantwoord.

Na onderzoek is gebleken dat de stoffen zonder gevaar voor mens en milieu bij ATM vernietigd konden worden. Eind vorig jaar zijn de laatste resten van de afvalstoffen uit de Martens 7 bij ATM verwerkt. De provincie heeft de voorbereidingen en de verwerking intensief begeleid. Voorafgaande aan de verwerking van de stoffen is vastgesteld, dat de verbeteringen aan de biologische reinigingsinstallatie volgens de toezeggingen van ATM zijn uitgevoerd. Tijdens de verwerking zijn door de provincie controlemonsters genomen en is extra gecontroleerd op mogelijke stankoverlast. De verwerking van deze afvalstroom heeft echter geen stankoverlast veroorzaakt.
Vanwege de vele vragen die bij omwonenden en werknemers op het bedrijventerrein leefden is op 12 oktober 2006 een voorlichtingsavond georganiseerd. Daar zijn vele vragen aan de orde gekomen, sommige daarvan konden op dat moment nog niet gedetailleerd worden beantwoord. Inmiddels is de lijst met vragen en antwoorden volledig en hieronder afgebeeld.

De beantwoording is in drie thema’s onderverdeeld, te weten:
1) Geuroverlast;
2) Martens 7;
3) Rol van de overheden.

Geuroverlast
1. Wat is de relatie met AVR Rotterdam. De trommel van AVR is op last van de gemeente Rotterdam gesloten i.v.m. dioxines. Heeft ATM een vergelijkbaar proces?
Antw: De provincie heeft een vergunning verleend voor een bepaald proces bij ATM. Op die vergunning wordt gecontroleerd. Daarbij worden geen relaties gelegd met andere bedrijven in Nederland.

Komen de AVR produkten nu naar ATM?
Antw: Een gedeelte van de afvalstoffen die voorheen naar AVR gingen, kunnen in het proces van ATM worden verwerkt. De provincie toetst op de acceptatie- en verwerkingscriteria van de vergunning. Met andere woorden: de provincie toetst of ATM de stoffen mag accepteren en mag verwerken. Waar de stoffen door ATM worden ingekocht, wordt door de provincie niet gecontroleerd.

Hoe zit het met de dioxine met betrekking tot ATM?
Antw: De eventuele aanwezigheid van dioxine is een onderdeel van de verschillende metingen die de provincie uitvoert in het kader van het toezicht op de naleving van de milieuvergunning.

2. Melding kwam in het weekeinde (Den Bosch). Duurt erg lang voordat Roosendaal iets doet.
Antw: Direct na ontvangst is volgens de reguliere klachtenafhandeling actie ondernomen om de bron van de klachten te traceren. De Regionale Milieudienst voert namens de provincie de klachtenafhandeling uit en voert tevens het toezicht (in geval van Moerdijk) uit bij vergunningplichtige inrichtingen waarvoor de provincie bevoegd gezag is. Op het moment dat er een toename geconstateerd werd in het klachtenpatroon, heeft de afdeling Handhaving van de provincie de zaak verder overgenomen.

3. Is het mogelijk dat de bedrijfsvoering van ATM zo aan te passen dat men rekening houdt met de windrichting?Antw: Nee, want de bedrijfsvoering van ATM is een 24 uurs continue proces. Onafhankelijk van de windrichting moet het bedrijf voldoen aan bepaalde (geur)normen gesteld in de milieuvergunning.

4. De GGD haalde aan dat de klachten minder werden. Dat is niet vreemd als van eerdere klachten geen resultaten komen. Met andere woorden: mensen raken het beu en zullen dan minder klagen.
Antw: Dat sluiten wij niet uit. Dat de klachten in aantal af zijn genomen, kan ook met verschillende andere factoren te maken hebben. Bijvoorbeeld: de windrichting, de windsnelheid, het type weer, maar ook de bron die op enig moment de overlast niet meer veroorzaakt.

5. Vraag om aandacht voor de psychische effecten op de burgers van Moerdijk.
Antw: De provincie is niet uitgerust om dergelijke mogelijke effecten af te handelen. De medische-/gezondheidsinstellingen zoals GGD en huisarts zijn hiervoor de aangewezen instanties. In het geval van de stankoverlast is aan iedere klager verzocht aan te geven wat de klachten zijn geweest. Bij gezondheidsklachten werd doorverwezen naar de GGD.

6. Kunt u de bewoners toezeggen dat de tijd tussen meldingen en uitgebreide metingen zo kort mogelijk wordt gehouden, zodat de metingen zuiverder zijn?
Antw: Uiteraard tracht de provincie de tijd zo kort mogelijk te houden.

Martens 7
1. Waarom is de Martens 7 geweigerd in Vlissingen?
Antw: De firma Martens in Vlissingen beschikt niet over een dampvernietigingssysteem. Dat is een installatie om dampen op te vangen en te voorkomen dat ze onbewerkt in de open lucht komen. Omdat uit de Martens 7, ter plekke behoorlijke stank kwam is besloten het schip door te transporteren naar ATM die wel over een dampvernietigingssysteem beschikt.

2. Is er met Vlissingen gebeld?
Antw: Er is overleg geweest met de provincie Zeeland en met het Korps Landelijke Politie Diensten die ter plekke in Vlissingen zijn geweest.

3. Waarom is de lading niet geweigerd door ATM?
Antw: ATM is tevens een Haven Ontvangst Installatie. Dit betekent dat ATM een schip dient toe te laten aan haar kade. ATM dient daarna te toetsen of zij de lading mag accepteren en op welke wijze ze het gaat verwerken. In die zin was er geen reden om de lading te weigeren.

4. Waarom laat de provincie toe dat schepen waarvan de lading niet bekend is toch mogen aanmeren in Moerdijk? Dat is toch in tegenspraak met het verdrag van Aarhus?
Antw: ATM is aangewezen als Haven Ontvangst Installatie. Als gevolg daarvan dient zij ladingen te ontvangen. Dit zegt nog niet of ATM in dat geval ook de lading als bedrijf accepteert en of gaat verwerken. Het is ook mogelijk dat ATM de stoffen naar een bedrijf transporteert, dat de afvalstoffen mag bewerken. Om deze reden wordt toegelaten dat schepen aanmeren in Moerdijk. Overigens was er in het geval van de Martens 7 geen sprake van een onbekende lading; er was sprake van onduidelijkheid over de exacte aard en samenstelling van de lading. Het verdrag van Aarhus bepaalt (in het kort gezegd) dat alle milieu-informatie die een overheid heeft openbaar is, tenzij het bedrijfs- en fabricagegevens betreft die vertrouwelijk aan de overheid zijn medegedeeld.

5. Waarom is de Martens 7 niet naar een evacuatieplaats in het Hollandsch Diep gebracht?
Antw: ATM beschikt over een aanlegsteiger waarbij de schepen aangemeerd aan die steiger, aangesloten kunnen worden op leidingen. Het schip was afgesloten, waardoor er geen dampen vrij konden komen. Tevens lag het schip door een voorlopige maatregel van het Openbaar Ministerie juridisch aan de ketting. De maatregel hield in dat er niets met het schip en de lading zou mogen gebeuren. Alles overziend, was er dus geen reden om het schip te verplaatsen.

6. Hoe kan bepaald worden of een lading van een schip of vrachtauto kan worden verwerkt als niet bekend is wat er in zit ? Hoe controleert de provincie?
Antw: Een lading kan pas worden geaccepteerd en/of verwerkt op het moment dat het voldoet aan de acceptatie- en verwerkingscriteria die ATM heeft opgelegd gekregen. Als de aard van een lading niet bekend is, zal ATM daar zelf onderzoek naar doen.De provincie houdt steekproefsgewijs toezicht op ATM als gevolg van haar wettelijke taak.

7. Wat heeft ATM gedaan vanaf het moment dat de Martens 7 aanmeerde?
Antw: ATM heeft (meng)monsters genomen. Deze monsters heeft zij in het eigen laboratorium laten analyseren. Vervolgens heeft ATM zich geschikt naar de door het Openbaar Ministerie opgelegde voorlopige maatregel en is pas overgegaan tot lossen en verwerken van de lading na het intrekken van die maatregel.

8. Hoe is de acceptatieprocedure bij ATM ? De gegevens waren immers onduidelijk. In dat geval zou de lading niet geaccepteerd mogen worden. Is ATM in staat alle mogelijke ladingen te accepteren?
Antw: De acceptatie en verwerking is beschreven in een procedure die behoort bij de milieuvergunning. In het geval van de Martens 7 was er geen sprake van een onbekende lading; er was sprake van onduidelijkheid over de exacte aard en samenstelling van de lading. Indien de ladingen na onderzoek voldoen aan de acceptatiecriteria, mag ATM die lading accepteren.

9. In de tanks van de Martens 7 zat volgens de provincie alleen een olie- en waterfractie. Mensen werden hiervan onwel. De olie is geen probleem, de waterfractie is wel een probleem om biologisch te reinigen. Ook bacteriën kan je vernietigen. Biologische reiniging lijkt derhalve onmogelijk.
Wat ligt vast in het kwaliteitssysteem ISO 9001 en Milieuzorgsysteem ISO 14.001 van ATM ? Zijn deze regels/procedures gevolgd en hebben deze succes gehad?Antw: De Membraan Biologische Reiniger is juist bedoeld om waterige fracties te reinigen. ATM heeft geen belang bij het vernietigen van bacteriën in de MBR. Dit komt haar processen immers niet ten goede.
Door de provincie is de milieuvergunning en de daarbij behorende AOIC (Administratieve Organisatie en Interne Controle) getoetst. Toetsing aan de interne kwaliteitssystemen van ATM behoort niet primair tot de provinciale taak.

10. De GGD heeft een verwerkingsadvies gegeven. Wat betekent dit voor het personeel van de naastgelegen bedrijven?
Antw: Dit advies is door de provincie overgenomen en met instemming van ATM als extra maatregel aan ATM opgelegd. Als het advies door ATM goed wordt opgevolgd, zullen de naastgelegen bedrijven geen effecten van stankwaarnemingen ondervinden.

11. Waarom heeft de GGD geen navraag gedaan bij de doktersposten naar de aard van de klachten van het personeel van de boot en of personeel van de omgeving?
Antw: Er zijn volgens de GGD voorzover bekend, geen meldingen bij doktersposten binnen gekomen. Er zijn ook geen gezondheidsklachten ingediend. Klachten van het personeel van de boot zijn door de politie in behandeling genomen.

12. Is er met de mensen die onwel zijn geworden, gesproken?
Antw: De provincie heeft niet met de bemanning gesproken. Het Korps Landelijke Politie Diensten heeft wel gesproken met deze mensen.

13. Van de lucht van rotte eieren word je niet onwel, waarvan dan wel?
Antw: Uit het onderzoek is gebleken dat er geen H2S is aangetroffen. Wel zijn er mercaptanen aangetroffen. Die mercaptanen veroorzaken al in kleine hoeveelheden een penetrante misselijkmakende geur, waardoor mensen zich onwel kunnen voelen.

14. Er moeten eerst mensen onwel worden voor u weet wat er in een boot zit. Weet u ook wat er over de weg gaat?
Antw: De provincie ziet toe op acceptatie van ladingen bij inrichtingen/bedrijven die vergunningplichtig zijn en waarvoor de provincie bevoegd gezag is. De provincie neemt tevens, samen met haar handhavingpartners, deel aan transportcontroles.

15. ATM wist direct wat de lading was. Waarom duurde het zo lang voordat de lading bekend was bij de provincie?
Antw: Omdat de vrachtbrief onduidelijk was over de inhoud van de lading heeft de provincie, mede gelet op het feit dat er sprake was van een relatie met de Probo Koala, de aard en samenstelling van de lading zelf onderzocht. Er zat geen verschil tussen monstername en uitkomst van de analyses van de door ATM en de door de provincie uitgevoerde onderzoeken. Het provinciale onderzoek startte echter een dag later.

16. Worden de MTBE’s in oktober 2006 ook door het dampvernietigingssysteem van ATM afgezogen?
Antw: MTBE’s zijn vluchtige organische stoffen die normaliter niet voorkomen in de buitenlucht. Alle stoffen uit de lading van de Martens 7 worden verwerkt onder dampvernietiging, ook de MTBE’s.

17. Hoe weet u dat de stoffen van de Probo Koala niet overeenkomen met de stoffen uit de Martens 7, nu op dit moment nog onderzoek wordt gedaan in Estland naar de inhoud van de Probo Koala?
Antw: Uit analysecijfers die de provincie van ATM gekregen heeft en uit analysegegevens die de provincie heeft mogen inzien van het RIVM, is gebleken dat bepaalde stoffen niet in de lading van de Martens 7 aanwezig waren.

18. Hoe was de toestand van de schepen voor de ramp met de Probo Koala in de jaren die achter ons liggen?
Antw: Er wordt al langere tijd door verschillende overheden gecontroleerd op schepen.

19. Dient een schip met een dergelijke lading niet met speciale vergunningen transport te werken?
Antw: Of de Martens 7 een speciale vergunning nodig heeft, zal worden meegenomen in het strafrechtelijk onderzoek.

20. Er was extra inzet van ambtenaren nodig. Gaat ATM dit betalen of betaal ik (als burger) dit ?
Antw: De provincie heeft tot taak toe te zien op de naleving van de milieuvergunningen. Hiertoe heeft zij middelen gereserveerd. In het geval van de Martens 7 is financiële en personele inzet gepleegd die bekostigd worden uit de provinciale middelen.

Overheden
1. Handhaving op de Martens 7 is een zaak van twee overheidsdiensten, de provincie en de gemeente. Die werken soms langs elkaar heen. Waarom niet alleen de provincie aan zet?
Antw: Omdat het schip was aangemeerd bij een bedrijf waarvoor de provincie bevoegd gezag is, heeft de provincie de handhavingstaak opgepakt. Omdat er tevens mogelijke gezondheidsaspecten meespeelden, heeft de gemeente, op verzoek van de provincie, vanuit haar taak Openbare Orde en Veiligheid eveneens inzet gepleegd bij de handhavingszaak van de Martens 7.

2. Hoe wordt er in de toekomst rekening gehouden met het feit dat verantwoordelijkheden tussen twee overheden (provincie en gemeente) over het industrieterrein Moerdijk zijn verdeeld ? De communicatie werkt niet effectief. Moet er geen overkoepelend orgaan komen?
Antw: De wet bepaalt deze verantwoordelijkheden. Daar kunnen zowel de provincie als de gemeente geen verandering in brengen. Wel zullen provincie en gemeente een communicatieprotocol opstellen, waardoor de effectiviteit van samenwerking en communicatie wordt verhoogd.

3. De eerste brief komt 6 dagen nadat de Martens 7 aan de ketting is gelegd. Graag eerder de bewoners informeren.
Antw: Eerste inzet werd gepleegd op het achterhalen van de aard en samenstelling van de lading. Daarnaast is prioriteit gegeven aan het in beeld brengen van de mogelijke risico’s voor de volksgezondheid bij verwerking van de lading. Gedurende deze trajecten is actief richting de pers gecommuniceerd. Het schip lag aan de ketting en van gevaar van uitdamping (met mogelijke gevolgen voor de omgeving) was geen sprake. Wij beogen dat in volgende gevallen eerder rechtstreeks informatie moet worden verschaft, ook al kan dan nog geen uitleg van onderzoek worden gemeld. Dit zal worden meegenomen in het communicatieprotocol dat de gemeente en provincie opstellen.

4. Als naburig gelegen bedrijf missen wij de communicatie vanuit de overheid met de bedrijven. Via het Havenschap kregen wij de bewonersbrief. Van overheidswege vernamen wij helemaal niets.
Antw: Door de provincie is aan het Havenschap verzocht via een mailalert de bedrijven op het industrieterrein Moerdijk op de hoogte te stellen van de stankgolf en hen te verzoeken of er bepaalde processen gaande waren die bij konden dragen aan deze stankgolf. Eveneens is via het Havenschap via een mailalert de eerste bewonersbrief betreffende de Martens 7 verzonden en door de gemeente per post de tweede bewonersbrief. Via een mailalert zijn tevens de bedrijven op de hoogte gesteld van de voorlichtingsavond. De voorlichting aan bedrijven op industrieterrein Moerdijk zal een punt van aandacht zijn bij het opstellen van het protocol.